Krakowska Akademia Administracja Publiczna 2006/2007

MaG · Gość

Reglamentacja działalności gospodarczej

1. Informacje ogólne

Zasada wolności działalności gospodarczej wyrażona w art. 20 Konstytucji oznacza, że w tej działalności to co nie jest zabronione ustawą, jest dozwolone. Ustawowe ograniczenia wspomnianej wolności musza być uzasadnione ważnym interesem publicznym.
Przykładami reglamentacji działalności gospodarczej są:
1) Koncesje
2) Zezwolenia
3) Działalność regulowana

Powyższe ograniczenia swobody działalności gospodarczej wynikają z ustawy z dnia 2 lipca 2004 roku o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jednolity Dz. U. z 2007 r., nr 155, poz. 1095 ze zm.) i nie są zamkniętym katalogiem obowiązków uzyskania przyzwolenia władzy na podjęcia i prowadzenie omawianej działalności. Ustawy szczególne przewidują bowiem różnie nazwane decyzje administracyjne (pozwolenia, przyzwolenia, licencje, zgody), które co prawda nie są objęte zakresem ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, jednakże mają istotny wpływ na podejmowanie i wykonywanie tej działalności a zatem ograniczają swobodę działalności gospodarczej.

2. Koncesje

Koncesja to decyzja administracyjna, która przyzwala na prowadzenie działalności gospodarczej w przedmiocie objętym tzw. monopolem państwowym. Oznacza to możliwość podjęcia tej działalności gospodarczej, która z zasady jest wykonywana przez Państwo. Zakres przedmiotowy koncesjonowania działalności gospodarczej jest wyczerpująco wskazany w art.46 u.s.d.g., a jego poszerzenie wymaga zmiany cytowanej ustawy (nie powinna być zmieniona ustawą szczególną). Niemniej jednak to w ustawach szczególnych są uregulowane zasady i tryb udzielania koncesji przez organy koncesyjne .
Koncesja jest wydawana na czas oznaczony od 5 do 50 lat, chyba że przedsiębiorca ubiegający się o udzielenie koncesji wnioskuje o czas krótszy. Koncesja jest decyzją uznaniową a to oznacza, że organ koncesyjny może udzielić, zmienić lub cofnąć koncesję na podstawie subiektywnych kryteriów wartościowania obowiązującego prawa .
Przedsiębiorca może również ubiegać się o przyrzeczenie wydania koncesji, czyli o tzw. „promesę”. Oznacza ona, że w przypadku spełnienia wszystkich warunków w niej określonych przedsiębiorca uzyska koncesję.

Uzyskania koncesji wymaga m.in.:

a) Transport lotniczy oraz wykonywanie innych usług lotniczych – organ koncesyjny: Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego (patrz też pkt 3 lit. j)
b) Rozpowszechnianie programów radiowych i telewizyjnych – organ koncesyjny: Przewodniczący Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji
c) Ochrona osób i mienia – organ koncesyjny: Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji
d) Wytwarzanie, przetwarzanie, magazynowanie, przesyłanie, dystrybucja i
obrót paliwami i energią– organ koncesyjny: Prezes Urzędu Regulacji Energetyki
e) Wytwarzanie i obrót materiałami wybuchowymi, bronią i amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym– organ koncesyjny: Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji
f) Poszukiwanie lub rozpoznawanie złóż kopalin, wydobywanie kopalin ze złóż, bezzbiornikowe magazynowanie substancji oraz składowanie odpadów w górotworze, w tym w podziemnych wyrobiskach górniczych – organ koncesyjny: minister właściwy do spraw środowiska

3. Zezwolenia

Podobnie jak w przypadku koncesji, ustawodawca wymaga uzyskania od kompetentnych władz decyzji zezwalających na prowadzenie określonych kategorii działalności gospodarczej wskazanych w ustawach. Zakres przedmiotowy tej reglamentacji określony jest w art.75 u.s.d.g. ale nie jest to katalog zamknięty. Zezwolenie (oprócz odmiennej nazwy) nie różnią się wiele od innych form reglamentacji.

Uzyskania zezwolenia wymaga m.in.:
a) Detaliczna sprzedaż napojów alkoholowych – wójt, burmistrz, prezydent miasta
b) Hurtowa sprzedaż napojów alkoholowych – marszałek województwa dla alkoholi do 18%; pow. 18% minister właściwy ds. gospodarki
c) Produkcja i dystrybucja tablic rejestracyjnych do pojazdów samochodowych – wojewoda
d) Prowadzenie giełdy papierów wartościowych i rynku pozagiełdowego – Komisja Papierów Wartościowych i Giełd
e) Podejmowanie i wykonywanie działalności bankowej – Komisja Nadzoru Bankowego
f) Usługi kurierskie i niektóre usługi pocztowe o charakterze powszechnym – Prezes Urzędu Regulacji Telekomunikacji i Poczty
g) Działalność w zakresie wytwarzania środków żywienia zwierząt – powiatowy lekarz weterynarii
h) Wykonywanie rybołówstwa morskiego – minister właściwy ds. rolnictwa
i) Wykonywanie działalności ubezpieczeniowej – Urząd Komisji Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych
j) Założenie i prowadzenie lotniska – Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego
k) Działalność funduszu inwestycyjnego - Komisja Papierów Wartościowych i Giełd

4. Działalność regulowana

W odróżnieniu od dwóch omówionych form ograniczania działalności gospodarczej, podjęcie działalności regulowanej nie wymaga wcześniejszego uzyskania stosownej decyzji ale złożenia oświadczenia, przed właściwym organem prowadzącym rejestr działalności regulowanej, o spełnieniu wszystkich wymogów niezbędnych do podjęcia działalności regulowanej. Wpisu do rejestru dokonuje się na wniosek przedsiębiorcy oraz po złożeniu przez niego oświadczenia o spełnieniu warunków wymaganych do wykonywania tej działalności. Wpis ten ma charakter deklaratoryjny. O tym czy konkretna działalność gospodarcza jest regulowana decydują przepisy ustawy.

Dokonanie wpisu do rejestru działalności regulowanej wymaga m.in.:
a) Usługi detektywistyczne – minister właściwy do spraw wewnętrznych, po zasięgnięciu opinii wojewody właściwego ze względu na miejsce zamieszkania wnioskującego, lub jego siedzibę
b) Konfekcjonowanie i obrót środkami ochrony roślin – minister właściwy do spraw rolnictwa
c) Organizacja wyścigów konnych – Prezes Polskiego Klubu Wyścigów Konnych
d) Prowadzenie przedsiębiorstwa składowego minister właściwy do spraw gospodarki (lub rolnictwa)
e) Prowadzenie indywidualnej i grupowej praktyki lekarskiej – właściwa okręgowa izba lekarska
f) Wyrób i rozlew wyrobów winiarskich – minister właściwy do spraw rynków rolnych
g) Przechowywanie dokumentacji osobowej i płacowej pracodawców – właściwy marszałek województwa
h) Organizowanie imprez turystycznych i pośredniczenie na zlecenie klientów w zawieraniu umów o świadczenie usług turystycznych – właściwy marszałek województwa (UWAGA! Firmy pośredniczące w zawieraniu umów o usługę turystyczną, zazwyczaj działają na zasadzie umowy agencyjnej, zatem nie wpisuje się ich do rejestru działalności regulowanej)
i) Wykonywanie pozostałej działalności pocztowej, niewymagającej uzyskania zezwolenia - Prezes Urzędu Regulacji Telekomunikacji i Poczty (Uwaga! Wykonywanie działalności pocztowej w zakresie przyjmowania, przemieszczania i doręczania przesyłek z korespondencją lub przesyłek dla ociemniałych wymaga zezwolenia)